Waarom hout kappen deel uitmaakt van regulier bosbeheer

Bosbeheer komt de laatste jaren meer en meer onder druk te staan. Dit is te wijten aan de verschillende functies die een bos vervult, maar ook door de verminderde kennis bij burgers van het bosbeheer. Door middel van deze fact sheet trachten we uit te leggen waarom bomen kappen deel uitmaakt van een bos.

Duurzaam bosbeheer: what’s in a name?

Eenmaal bomen een plaats in de grond krijgen, begint het echte werk. Net zoals bij de mens moet de groei van bomen nauwgezet opgevolgd worden. Bomen beginnen namelijk te concurreren met elkaar voor zonlicht, ze worden soms ziek... Zo’n opvolging, ook wel regulier bosbeheer genoemd, bestaat onder meer uit weloverwogen selectieve kappingen om ze beter te weren tegen klimaatverandering, om de natuurwaarde te verhogen en om kwalitatieve bomen te garanderen. Er bestaan verschillende soorten kappingen:

• Dunningen zijn individuele boomkappingen die meer ruimte geven aan toekomst-bomen. Ze imiteren de sterfte in het natuurbos ten gevolge van competitie tussen bomen.
• Verjongingskappen zijn individuele, groepen- of kaalkappen die ruimte maken voor jonge bomen. Ze imiteren de gaten in het kronendak die van nature ontstaan door ziekte of storm.

Opgelet, regulier bosbeheer is niet hetzelfde als ontbossing. Bij ontbossing verdwijnt een bos geheel of gedeeltelijk en wordt krijgt de grond een andere bestemming of gebruik. Wanneer er ontbost wordt, moet er telkens gecompenseerd worden. Dit is - spijtig genoeg - niet het geval wanneer er ontbost wordt voor de realisaties van andere natuurtypes. Op die manier verdwijnt er netto bos in Vlaanderen.

Voor welke uitdagingen staan de Vlaamse bossen?

Het bos levert het hout, vangt CO2 en fijn stof op, is ideaal om te ontspannen, vormt een habitat voor talloze planten en dieren, reguleert het water… Al deze verschillende activiteiten kunnen we opdelen in 3 functies: ecologische, economische en sociale. De bosbeheerders en -eigenaars trachten deze zoveel mogelijk te optimaliseren, maar kunnen verschillende accenten leggen.

5 goede en doordachte redenen om bomen te kappen in Vlaamse bossen

Hout kappen is een duurzaam proces

Kappen is altijd de belangrijkste maatregel in bosbeheer omdat het toelaat in te spelen op de natuurlijke dynamiek van het bos. Uit een vergelijking van de cijfers m.b.t. houtbiomassa blijkt dat elk jaar zo’n 7 m³ hout per hectare bijgroeit waarvan ongeveer 4/5^de wordt geoogst. Dit betekent dat we in Vlaanderen minder kappen dan er bijgroeit en we dus kunnen spreken over duurzame houtoogst.

In België bestaan er twee verschillende certificeringssystemen die garantie bieden voor duurzaam bosbeheer: PEFC en FSC. Het label garandeert dat alle schakels in de keten (eigenaar-producent, houtverwerkende bedrijven en houthakkers) duurzame bosbeheerpraktijken en traceerbaarheidsregels toepassen. Daarnaast houdt het label ook rekening met sociale, economische en milieuaspecten.

Hout draagt bij aan de klimaatdoelstellingen

Bossen zijn ideale partners in de strijd tegen de klimaatopwarming. Ten eerste leveren ze een belangrijke bijdrage in het afremmen van de opwarming. Via hout en humus kunnen bossen het broeikasgas CO₂ uit de atmosfeer opnemen en vasthouden, tot de oude bomen sterven en stilaan terug CO₂ afgeven. Ook filteren bomen fijn stof en andere verontreinigende stoffen. Ten tweede dragen ze bij tot de klimaatadaptatie. Denk maar aan de warme zomers waar je lekkere verkoeling kan vinden in het bos, of de natte winters en stormen waarbij bossen de bodems beschermen tegen erosie of hoge debieten in waterlopen.

Hout levert duurzame grondstof op

Hout is een hernieuwbare grondstof die vervuilende materialen zoals plastic, metaal en beton goed kan vervangen. Zo ligt de CO₂-uitstoot van hout als bouw- en interieurmateriaal niet alleen lager bij de verwerking ervan, ook de opgeslagen CO₂ tijdens het groeiproces van de boom, wordt verder vastgehouden door het hout in de vorm van meubels of parket.

Daarnaast levert hout tal van hernieuwbare natuurproducten aan. Kijk maar eens rond je en je zal zeker en vast verschillende houtproducten terugvinden zoals snijplankjes, papier of meubels…

Bosbeheer bevordert de biodiversiteit

Houtoogst ten gevolge van selectieve dunningen kan bijdragen tot structuurdiversiteit, ongelijkjarigheid, open plekken en bosranden, licht in het bos… wat op zijn beurt dan weer bevorderlijk is voor de biodiversiteit. Daarnaast blijft bij het kappen van bomen regelmatig hout liggen. Dit dood hout levert tal van biodiversiteitsvoordelen en verhoogt de natuurwaarde van het bos.

Lokaal hout versterkt de (lokale) economie

Door het gebruik van lokaal hout verkleinen we niet alleen onze ecologische voetafdruk, maar versterken we ook nog eens onze lokale economie. Door de massale export heeft de sector te kampen met moeilijkheden. Vandaag de dag stelt de bos- en houtsector 50.000 mensen tewerk en genereert het jaarlijks een totale omzet van meer dan 8 miljard euro. Vandaag komt veel hout uit tropische wouden. Door meer te investeren in onze bossen en in te zetten op lokale houtproductie kunnen we zo de druk op deze zeer waardevolle bossen verminderen.

Met de opbrengst uit het bos, kan de bosbeheerder opnieuw investeren in zijn/haar bos.